Kodlama Dili De Neymiş? -Makinenin Dili mi var?

Ancak bu dijital dönüşümün temel taşlarından biri, çoğu zaman gözden kaçan bir kahramanın eseri: yazılım.

  Yazılım, her gün karşımıza çıkan uygulamaların, oyunların, web sitelerinin ve hatta otomobillerin işleyişini sağlayan görünmez bir dünyadır. Çoğu zaman farkında olmasak da, yazılımın nüfuzu hızla artmaktadır. Son yıllarda, yazılım dünyası giderek daha fazla insanın ilgisini çekiyor ve popülerliği hızla yükseliyor. Peki, bu sessiz devrim nasıl başladı? Ama öncelikle yazılımı anlamak için bilgisayarı anlamamız gerekir.

*** Bunu Biliyor Muydun? *** 
  Bilgisayar rutinleşmiş işlemlerin bir makine yardımıyla daha hızlı halledilmesini sağlayan araçtır. Buradan hareketle ilk bilgisayarın abaküs olduğu kabul edilir.

Dijital çağın kökenlerine doğru bir yolculuk yaparsak, bilgisayarların ilk oluşturulduğu yıllara gideriz. 20. yüzyılın başlarından itibaren matematikçi ve mucitler, hesaplamaları hızlandırmak ve otomatikleştirmek amacıyla mekanik hesap makineleri geliştirdi. 

  Bilgisayarın gelişimi hakkında konuşurken, bu alanın öncülerinden biri olarak kabul edilen Charles Babbage'ı anmamak haksızlık olur. Charles Babbage, 19. yüzyılın başlarında yaşamış İngiliz bir matematikçi, mucit ve filozoftur. Kendisi, bilgisayarın babası olarak kabul edilir ve bu ünvanı, Analitik Motor adını verdiği icadı ile kazanır. İç içe geçmiş dişlilerle karmaşık yapıdaki bu motor her ne kadar bu amacına ulaşamamış olsa da bilime katkısı çoktur. 

   Büyük ve dişlilerle çalışan hesap makineleri de birçok zorlukla karşı karşıya kalmıştı. Üretimleri son derece zor ve maliyetliydi. Asıl devrim, 20. yüzyılın ortalarında elektronik bilgisayarların icadıyla başladı. İlk bilgisayarlar da büyük ve hacimliydiler ve sınırlı görevleri yerine getirebiliyorlardı. Bunun yanı sıra tek bir işlem için bile çok sayıda kabloyu doğru şekilde takmak gerekiyordu, bu da pek çok uzmanın katılımını gerektiriyordu.

İLGİSAYAR BİLİMİNİN

karanlık yüzü

Bilgisayarlar 1. ve 2. Dünya savaşlarında çok önemli rollere sahipti. İyi bilim adamlarını elinde tutan ülkeler daha gelişmiş bilgisayarlar üretip savaşta öne geçmeye çalışıyorlardı. Savaşta kullanım alanlarına örnek: şifreli haberleşmeler, savaş öncesi askeri simülasyonlar vb. Ayrıca Alman Enigma makinesinin şifresini çözmek amacıyla, Alan Turing ve diğer bilim insanları tarafından geliştirilen bilgisayarlar kullanıldı.

Vizyoner Bilim İnsanı

Ada Lovelace

Ada Lovelace, 19. yüzyılın ortalarında yaşamış bir İngiliz matematikçi ve yazılım geliştiricisiydi. Lovelace, Charles Babbage'ın Analitik Motor adını verdiği tasarımını inceledi ve bu makinenin potansiyelini anladı. Lovelace aynı makineyi farklı amaçlar için de kullanabilmeyi hedefleyerek ilk kez “programlama” işlemini yapan, buna olanak sağlayan bilim insanı oldu. İlk olarak delikli kartlar ile programlayabildiğimiz bilgisayarlar günümüzde, transistörlerin icadıyla da, klavye ile kodlanabilir hale gelmiştir. Lovelace da tarihe ilk programcı olarak geçmiş olmuştur. Tamam Bilgisayarı Anladık Da Peki Ya Yazılım Dilleri Nasıl Gelişti? Lovelace sayesinde programlanabilir makineler üretmeyi keşfetmiştik ama hemen hemen her makine farklı yapıdaydı ve aynı işlemi her makine için farklı şekilde kodlamak/programlamak gerekiyordu. Bilim adamları ve matematikçiler kartla ile kodlamak yerine bir ekran üzerinden kodlama yapabilmemizi sağlayan teknolojiyi geliştirmişlerdi. Ek olarak bu dönemde yazılan kodlar makine dili olarak kabul edilip 0 ve 1’e en yakın dillerden oluşuyordu (IBM360, Motorolla 680x).

1949 da Assembly dili ile “Çevirici Diller” kavramı olmuştu. Assembly ve türevlerinde yazdığımız kodlar daha okunaklı ve daha anlaşılırdı (MASM, HLA vb.) editörler yardımı ile yazdığımız kodlar makine kodlarına otomatik dönüştürülüyordu. 1957 yılında ise “FORTRAN” Dili ile beraber “Yapısal Diller” kavramı hayatımıza girdi. Aslında günümüzde duyduğumuz Java, Python, C, C++ gibi diller bu kategoriye girer. Örneğin; İnstagram Python dili ile, Snapchat C++ ve Objective-C, Tiktok ise Python ve C++ ile kodlanmıştır. 1986 yılında ise Informix-4GL dili ile “Çözüme Yönelik Diller” kavramı hayatımıza girdi. Kısaca bazı rutinleşmiş eylemler için geliştiricilerin işine yarayacak hazır araçları verip geliştiricinin zamandan kazanmasını sağlamaktır (SQL, Windows Forms, Oracle Forms /Reports). Günümüzde sanal dünyasında makine dilini bilmenin insan dilli bilmek kadar önemli olduğunu düşünmekteyim. Bu sebeple yazılım dillerinin gelişim serüvenini sizleri sıkmadan özetlemeye çalıştım. Yazılım dillerinin arkasındaki hikayeleri, neden oluşturulduklarını ve arkalarındaki milyon dolarlık firmaların hikayelerini sizlerle paylaşmak için sabırsızlanıyorum. Bu yayınlık benden bu kadar olsun, kalın sağlıcakla.